فرهاد درویشی با معرفی کتاب «بیا تماشا کن» به عنوان الگویی موفق از بیوگرافی پژوهشمحور در مرکز اسناد، بر لزوم عبور از قهرمانسازیهای غیرواقعی و ترسیم چهرهای دستیافتنی از شهدا تأکید کرد و گفت: انتشار مستقل چنین آثار سنگین پژوهشی، بدون حمایتهای زیرساختی و نهادی، امری دشوار و نیازمند توجه ویژه است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی مرکز اسناد، تحقیقات و نشر معارف دفاع مقدس و مجاهدت های سپاه، آیین رونمایی از کتاب «بیا تماشا کن؛ روایت زندگی سردار سرلشکر شهید «مهدی باکری»، امروز سهشنبه 1404/9/11، از ساعت ۱۰ صبح در مرکز اسناد، تحقیقات و نشر معارف دفاع مقدس و مجاهدتهای سپاه و با سردار حسین علایی، سردار رمضان شریف و خانواده معظم شهید باکری، نویسنده کتاب و جمعی از راویان، محققان، پژوهشگران و پیشکسوتان دفاع مقدس برگزار شد.
فرهاد درویشی، راوی دوران دفاع مقدس و پدر نویسنده کتاب «بیا تماشا کن»، در آیین رونمایی از این اثر، ضمن تقدیر از تلاشهای فرزندش محمدصادق درویشی در نگارش این کتاب، با اشاره به اهمیت حفظ سرمایههای نمادین و اجتماعی کشور گفت: اگر هدف ما اطلاعرسانی، آگاهیبخشی، الگوبرداری و یا بیان حقیقت تاریخ در خصوص فرماندهان شهید باشد، واقعیت این است که میتوانیم از الگوها و قالبهای متنوعی استفاده کنیم و کتاب حاضر تنها یکی از این قالبهاست که در گونه «بیوگرافی پژوهشمحور» جای میگیرد.
وی با بیان اینکه باید از ظرفیتهای نوین و متنوع برای روایت تاریخ بهره برد، افزود: در کنار بیوگرافی، قالبهایی نظیر اتوبیوگرافی که در ایران کمتر رایج است، تاریخ شفاهی، مستند تاریخی، تکنگاری، یادداشتهای روزانه، رمان تاریخی و دانشنامهها وجود دارند؛ اما امروز بازنماییهای دیجیتال نوین مانند پادکستها که چکیده مطالعات عمیق را در زمانی کوتاه به مخاطب ارائه میدهند، کارکردی بسیار مؤثر و راهگشا پیدا کردهاند.
راوی و پژوهشگر پیشکسوت دفاع مقدس با اظهار به آسیبشناسی نحوه معرفی شخصیتهای دفاع مقدس، تصریح کرد: در پرداختن به شخصیتها با دو خطر عمده مواجهیم؛ نخست خطر اسطورهسازی است که در آن شخصیت را آنچنان مقدس میکنیم که به بتی غیرقابلفهم و دستنیافتنی تبدیل میشود.
وی افزود: خطر دوم، کاریکاتوریزه کردن و قهرمانسازیهای صرفاً تبلیغاتی و رسانهای است که این نیز آسیبی جدی محسوب میشود.
بیوگرافی پژوهشمحور، ستون فقرات و عمود خیمه روایت جنگ است
درویشی با تأکید بر اینکه هدف باید معرفی یک انسان دستیافتنی برای همزادپنداری مخاطب باشد، خاطرنشان کرد: برای رسیدن به حقیقت تاریخ و دوری از این آفات، باید ترکیبی هوشمندانه از قالبهای مختلف به کار گرفته شود؛ اما در میان تمام این ۸ تا ۱۰ قالب موجود، اعتقاد راسخ دارم که بیوگرافیهای مبتنی بر شواهد و دادهها، هسته سخت، ستون فقرات و عمود خیمه سایر روایتها هستند و نمیتوان آنها را نادیده گرفت.
وی با اشاره به نقدی که بر کتاب «بیا تماشا کن» وارد است، گفت: یکی از الزامات بیوگرافی پژوهشمحور، دوری محقق از حب و بغض است. اگرچه عشق و علاقه نویسنده به شهید باکری انگیزهای قوی برای این کار ۱۰ ساله بود، اما شاید همین عشق شدید مانع از دیدن برخی ضعفها شده باشد.
این پژوهشگر دفاع مقدس با بیان اینکه قهرمان واقعی باید با تمام ابعاد انسانیاش ترسیم شود، افزود: وقتی میگوییم باید انسانی دستیافتنی را معرفی کنیم، یعنی باید نشان دهیم که او در کنار فداکاری و ازخودگذشتگی، لحظاتی دچار ترس، تردید و حتی خطا نیز بوده است و این ویژگیها باید در کنار هم دیده شوند تا تصویر واقعی شکل بگیرد.
وی با طرح یک پرسش مهم در خصوص ساختار نشر کشور یادآور شد: باید بررسی کنیم که در شرایط فعلی جامعه، امکان انتشار چنین کارهای پژوهشی سنگینی برای محققان مستقل چقدر فراهم است؟ اگر حمایتهای مرکز اسناد نبود، شاید انتشار این اثر دشوار مینمود و لذا تقویت زیرساختها برای حمایت از بیوگرافیهای پژوهشمحور، گامی ضروری در راستای ثبت تاریخ انقلاب و جنگ است.
